Amputasyon Nedir? | Amputasyon Nedenleri ve Protez Kullanımını

  1. Anasayfa
  2. Blog
  3. Amputasyon Nedir? Amputasyon Nedenleri ve Protez Kullanımını Etkileyen Faktörler
Amputasyon Nedir? Amputasyon Nedenleri ve Protez Kullanımını Etkileyen Faktörler

Amputasyon Nedir? Amputasyon Nedenleri ve Protez Kullanımını Etkileyen Faktörler

8670 Okunma 09 Mayıs 2021

Amputasyon Nedir?

El, ayak, kol, bacak, burun, kulak, meme gibi uç organların kesilip çıkartılmasına amputasyon denir. Özellikle ekstremite amputasyonu planlanırken kiÅŸinin sonrasındaki rehabilitasyon gerekleri göz önünde bulundurulması amputasyon baÅŸarısını artıran bir etkendir. Ekstremite amputasyonlarından sonra uygulancak protezlerle hastanın aktif hale getirikebilinmesi; amputaston yeri, seviyesi ve güdüÄŸün ÅŸekillendirilmesiyle iliÅŸkilidir.Amputasyon yapılırken ilk dönemlerde giyotin tarzı amputasyon uygulamasından sonra; insersiyosunu kaybeden kas zamanla deri ile birleÅŸip zamanla deriyi geriye çekmektedir.Dolayısı ile çevresinden yumuÅŸak dokusu kaybolan kemik ucu çıkıntı ÅŸeklinde güdük ucunda hassas bir yapı halini almaktaydı. Konik ÅŸekilde güdük yapısı zamanla çeÅŸitli sorunlara yol açmaktaydı.Zamanla geliÅŸtirilen cerrahi yöntemleri ( myoplasti, myodezis,osteomyoplasti vb.) ile ideal amputasyon yöntemleri uygulanmaya baÅŸlanmıştır. Fizyolojik koÅŸulları saÄŸlanan amputasyon sonrasında; sponton güdük aÄŸrıları, fantom aÄŸrısı, nöroma, kas atrofisi, osteoporoz, deri gerginliÄŸi (deri kollapsı), güdük ÅŸeklinin bozulmasıyla oluÅŸan;  güdük-soket uyumsuzluÄŸu, protezle yürümedeki erken yorgunluk ve güdük aÄŸrıları minimalize etmiÅŸ olmaktayız.

Amputasyon Nedenleri

  • Damar hastalıkları

  • Travma

  • Tümörler

  • Enfeksiyonlar

  • Pralizi ve deformite

  • DoÄŸmalık ( konjenital) eksiklikler  

Protez reçetesi yazılmadan önce güdüÄŸün ve hastanın genel durumu deÄŸerlendirilerek, protez kullanıp kullanılmayacağına karar verilir. Gerekli deÄŸerlendirmeler sonucunda protez reçetesi oluÅŸturulur.

Protez Kullanmayı ve Seçimini Etkileyen Faktörler

  • Ödem: Normal koÅŸullarda amputasyondan sonra 6-8 hafta boyunca elastik bandaj vaya esnek güdük çorabı uygulanarak güdük ÅŸekillendirilir.

  • Deri grefti: Deri grefti eÄŸer güdüÄŸün yük taşıyacak bölgelerinde ise gerf saÄŸlamlaşıncaya kadar beklenilmelidir. son dönemlerde uygulanan slikon soket ve aktif vakum sistemi bu tarz sorularla baÅŸa çıkmakta fayda saÄŸlar.

  • Hipostezi ve anestezi: Güdükteki duyu kaybı veya eksikliÄŸi varsa hasta protez kullanırken ki baskıları hissetmez. Bu durum protez kullanımında sıkıntılı durumların tespitinin geç tespit edilmesine  yol açar. Soket tasarımı yapılırken bu durum göz önüne alınarak planlama yapılmalıdır.

  • Güdük kas kuvvetleri: Hastanın mevcut kas kuvvetleri normal stabilizasyonu saÄŸlamak için yeterli deÄŸil ise, soket tasarımını yaparken bu faktör göz önünde bulundurulmalıdır.

  • Kontraktür: Eklemlerledeki kantraktürler protez tasarımını etkileyen en önemli faktörlerdendir. Geriye dönüÅŸ yapılabilecek kontraktürlerde gerekli tedavi sonrası uygulama yapmakta fayda vardır. EÄŸer kontraktür rijit ise protez tasarımı ve dizilimi bu kontraktüre göre planlanmalıdır.

  • Kırık : Ampute taraftaki kırıklar bazen kısalık sebebi olabilir. Protez yapımında bu kısalığı gözönünde bulundurmak önemlidir. Bazende kaynamayan veya kaynaması geciken durumlarda destek yüzeyi artırılan uygulamalar yapılarak bu riski minimalizi etmeliyiz.

  • Güdük boyu: Çok uzun ve kısa güdük boyları soket tasrımında farklılıklar yapmamıza sebep olabilir. Uzman tarafından deÄŸerlendirilir.

  • Amputasyon tipi,

  • Güdük ÅŸekli,

  • Yara, yanık veya yapışıklık,

  • Nöroma veya kemik uzaması,

  • Hastanın yaşı,

  • Hastanın genel,sosyal ve mental düzeyi vs.

Yukarıdaki vermiÅŸ olduÄŸumuz bilgiler doÄŸrultusunda planlı bir amputasyon operasyonu yapılacak ise ideal amputasyon operasyonu planlanır ve uygulanır.EÄŸer koÅŸullar planlamaya el vermiyorsa maksimum ideal operasyon gerçekleÅŸtirilir.


 



Son Blog Konuları